Zilverstad Schoonhoven

Volgens overlevering is het Wapen van Schoonhoven ontleend aan een vaandel dat tijdens een beleg van Rotterdam op de maasstadbewoners werd veroverd.
In 1518 is deze vlag bij de brand in de Grote Kerk verloren gegaan.

Edelsmeedkunst: Een Schoonhovense traditie…
Schoonhoven heeft een traditie hoog te houden als het gaat om het vervaardigen van zilveren sier- en gebruiksvoorwerpen. Niet voor niets staat het sinds oudsher bekend als de “Zilverstad”
In het Goud, Zilver en klokkenmuseum, aan het Kazerneplein, zijn staaltjes van plaatselijk vakmanschap in zilver uit vroeger tijden te bewonderen .

Schoonhoven: Is nog steeds een beeld van een vestingstadje, markant gelegen aan de rivier de Lek, nabij de monding van de Vlist. Op zich al een bezoek waard.

Schoonhoven; stad met historie, gelegen in een karakteristiek rivier/polderlandschap.
Sinds de 13e eeuw vormde het een “vrije heerlijkheid”, achtereenvolgens in bezit van een aantal adellijke geslachten, waarvan het in 1320 beperkte stadsprivileges verkreeg.
Een halve eeuw later verviel het aan de Grafelijkheid van Holland. Het ontwikkelde zich destijds tot een bloeiend centrum van riviervaart en visserij.
Al sinds de Middeleeuwen vormt Schoonhoven een aantrekkelijk decor voor de zilverindustrie.
Nu is er een bekende vakschool voor goud- en zilversmeden, juweliers, uurwerkmakers en graveurs.
De talrijke historische gebouwen zoals het Stadhuis (1425), de Waag (1617) en de Veerpoort (1601) herinneren daarbij aan een bloeiend verleden.

Zilver: Een stukje historie
Zilver is een van de langst bekende metalen. De Feniciërs kenden reeds zilvermijnen in Spanje.
3000 v C. was het in Egypte nog zo zeldzaam, dat het kostbaarder was dan goud. Ook in Babylonië was zilver tussen 2500 en 2000 v C. bekend, maar schaars. Na 1600 v.C. was het overal in gebruik.
In ruwe vorm is het een gemakkelijk plet- en smeedbaar metaal met een wit metallische glans, dat bij 960 graden Celsius smelt. Het wordt in kleine hoeveelheden ”gedegen”(als metaal) gevonden, grotere hoeveelheden komen als erts in de aardkorst voor, zoals Argentiet, ook “Zilverglans” genaamd. Het grootste deel wordt verkregen als onderdeel van de winning van andere metalen, zoals goud, koper en lood. Zilvermijnen vindt men o.a. in (oost)Duitsland, op Sardinië en in Tsjechië, maar ook in Australië, Chili, Mexico, de V.S. en Canada

Edelsmeedkunst: Naast vele technische toepassingen worden goud en zilver verwerkt in tal van sier- en gebruiksvoorwerpen. Het zijn plooibare en duurzame metalen die zich goed lenen voor creatieve verwerking.
“Hoedt u voor namaak” was al vroeg in de geschiedenis een noodzaak en reeds vele eeuwen geleden bleek er behoefte te bestaan aan zekerheid, met name op het punt van zuiverheid van het gebruikte edelmetaal. Zo bepaalde koning Filips II van Frankrijk al in 1275 dat hiertoe op alle edelsmeedwerk het stadswapen gestempeld moest worden. In de 14e eeuw werd zo te Brussel de leeuw als hertogelijk waarborgteken aangebracht.
Een Utrechtse Ordonnantie uit 1382 stelde naast het aanbrengen van het stadskeurteken (wapen) ook het Meesterteken verplicht. Rond 1500 werd nog een derde merk vereist nl. de jaarletter, mede ter identificatie van de verantwoordelijke gildekeurmeesters. Veel van deze regelingen bleven in stand tot na de Franse revolutie.

Opheffing der gilden.
Met de opheffing van de gilden, even voor het jaar 1800, verviel ook het keursysteem. Ondanks dat werd het in de praktijk nog geruime tijd gehandhaafd.
Bij het herstel van de onafhankelijkheid van Nederland, in 1814, nam de Rijksoverheid de keuring op zich, waarbij de Franse wet in grote lijnen werd overgenomen. De Leeuw werd nu het Nederlandse symbool in de gehaltemerken en ook de “jaarletter” werd weer ingevoerd.
In 1852 werd de Nederlandse Waarborgwet van kracht, die in 1950 ingrijpend werd gewijzigd door een Unificatieverdrag van de Benelux-landen, waardoor o.a. een nieuwe serie gehalte-aanduidende tekens tot stand kwam. Voor de hier te lande vervaardigde voorwerpen bleef het Meesterteken gehandhaafd. Bij buitenlandse herkomst werd een importeursteken verplicht.
In 1987 wordt de uitvoering van de Waarborgwet 1986 door het Ministerie van Economische zaken opgedragen aan de Waarborg Platina, Goud en Zilver N.V. te Gouda.

Keurstempels. Nog steeds worden zilveren voorwerpen ( zilvergehalte 800/1000) door ingeslagen stempels als “echt” gekenmerkt. Dit gehalte wordt aangegeven in delen zuiver edelmetaal per duizend delen legering.

Verzilveren en vergulden. Naast massief zilveren en gouden voorwerpen zijn er ook verzilverde en vergulde. Reeds in 1743 werd er in Sheffield een techniek ontwikkeld waarbij edelmetaal op koper werd gewalst. Bij goud spreekt men dan van ”doublé”. Het elektrolytische procedé stamt uit Birmingham (1840) en wordt voor zilver ook nu nog het meest toegepast, waarbij de laagdikte de kwaliteit en prijs bepaalt. Alleen hoogwaardige zwaar verzilverde artikelen komen in aanmerking voor het Gildeteken.

Goud, van historische waarde! De geschiedenis van het goud gaat ook terug tot de prehistorie en al spoedig wordt het een belangrijk ruilmiddel. Goud is moeilijker smeltbaar(1063 graden Celsius) dan zilver en is extreem pletbaar (bladgoud 1/10.000 ! mm) Goud wordt meestal als metaal (‘gedegen’) in de aardkorst aangetroffen, met vindplaatsen in alle werelddelen.

Origineel Schoonhovens Edelsmeedwerk. staat dan ook voor producten gebaseerd op eeuwenoud vakmanschap. Van oudsher gaat het daarbij veelal om zilver. Gelukkig vindt men er ook in de huidige tijd naast industriële productie , nog steeds de ambachtelijke werkwijze. In werkplaatsen en kunstateliers, bij sieraadontwerpers en restaurateurs. Naast kleine series worden unica’s vervaardigd, in klassieke én hoogst-moderne vormgeving.